Με αφορμή τα σχόλια στο ποστ για την διαμαρτυρία για το DVD αλλά και μια πρόσκληση να συμμετάσχω σε μια ομαδική προσπάθεια για προτάσεις ενάντια στη διαφθορά, θέλω να γράψω μερικές σκέψεις για το θέμα του δικτυακού ακτιβισμού όπως εξελίσσεται στην ελληνική μπλογκόσφαιρα και ειδικά για το θέμα της διαφθοράς.
Κοιτώντας πίσω, νομίζω ότι τα γεγονότα που θα θυμόμαστε από τις διάφορες μορφές ακτιβισμού του 2007 είναι βασικά δύο:
- Η κινητοποίηση για την Αμαλία
- Οι κινητοποιήσεις για τις φωτιές
Ο λόγος που τις κάνει να ξεχωρίζουν απ’ όλες τις άλλες προσπάθειες είναι η μαζικότητα τους. Κι η μαζικότητά τους οφειλόταν όχι στην δύναμη του διαδικτύου αλλά σε ένα πολύ ισχυρό συναίσθημα που προκάλεσαν στον κόσμο σαν γεγονότα καθ’ αυτά.
Το διαδίκτυο μπήκε στην εικόνα στην πρώτη περίπτωση από συνάφεια: επειδή η Αμαλία ήταν μπλογκερ. Και στην δεύτερη περίπτωση σαν επικοινωνιακός καταλύτης: για να διαδώσει το μήνυμα και να βοηθήσει στην γρήγορη οργάνωση και συντονισμό ενεργειών. Ας το κρατήσουμε αυτό.
Παρά την αριθμητική επιτυχία των δύο ενεργειών όμως και την εγγραφή κάποιας υποθήκης στις συνειδήσεις, δεν μπορούμε να πούμε ότι κατάφεραν να αλλάξουν τα κακώς κείμενα προς τα οποία στρέφονταν.
Κι αυτό αναμενόμενο. Και θέλω να προλάβω τον αντίλογο ότι,” ναι, δεν άλλαξαν κάτι, αλλά τώρα οι υπεύθυνοι λαμβάνουν υπόψιν τους κι αυτή τη νέα μορφή διαμαρτυριών και διεκδικήσεων κι επηρεάζονται”. Μπορεί. Το θέμα είναι όμως αν η συνέχιση τέτοιου τύπου ενεργειών και διεκδικήσεων, χωρίς συγκεκριμένη ατζέντα, χωρίς συγκεκριμένο γενικό στόχο και χωρίς διασύνδεση μεταξύ τους μπορεί να έχει μέλλον. Κι αν δούμε τις κινητοποιήσεις που έγιναν από τον Οκτώβρη και μετά, σίγουρα θα παρατηρήσουμε ότι ο κόσμος με διάθεση συμμετοχής φυλλοροεί γιατί, είτε κουράζεται από την επανάληψη, είτε αισθάνεται το ‘άκαρπο’ κι απογοητεύεται, είτε …
Το δίκτυο, η μπλογκόσφαιρα, οι τηλεπικοινωνίες δεν μπορούν να έχουν από μόνα τους μια κοινωνική ατζέντα. Μπορούν όμως να γίνουν εργαλεία για μια ατζέντα που θα δημιουργηθεί, ανεξάρτητα απ’ αυτά, ίσως απ’ αυτά, αλλά όχι γι αυτά.
Κι εδώ θέλω να επικαλεστώ την υπομονή σας να παρακολουθήσετε ένα αντίστοιχο σκεπτικό που διατυπώνει ο Lawrence Lessig για τον αγώνα που έχει ξεκινήσει ενάντια στη διαφθορά. Είναι μιας ώρας και βάλε αλλά αξίζει τον κόπο:
(από αυτό το ποστ του . Δείτε επίσης χρήσιμο υλικό στο wiki του lessig για το λήμμα Corruption)Ανέφερα το παράδειγμα του Lessig γιατί έχει σχέση με την δεύτερη αφορμή αυτού του ποστ, αλλά και γιατί η ατελείωτη θεωρητικολογία δεν βοηθάει στην κατανόηση αυτού που θέλω να πω. Γι αυτό από δω και κάτω θα συνεχίσω μένοντας μόνο στο ζήτημα του όποιου ακτιβισμού για το θέμα της διαφθοράς.Προσωπικά κράτησα τρία χαρακτηριστικά από την προσπάθεια του Lessig που τα θεωρώ χρήσιμα για τη συζήτησή μας:
- Επικεντρώνεται σε ένα στενά ορισμένο θέμα: τη διαφθορά με την έννοια του χρηματισμού.
- Προτείνει και παραδοσιακές ενέργειες αλλά κυρίως ενέργειες που αφορούν το διαδίκτυο γιατί τις τελευταίες τις βρίσκει πιο αποτελεσματικές για το στόχο του
- Οι ενέργειες που προτείνει για το διαδίκτυο έχουν σχέση με τις δυνατότητες ομαδικής συνεργασίας στο διαδίκτυο αλλά, κυρίως, σε σχέση με τη μακρά μνήμη του διαδικτύου, την επιρροή της πληροφορίας στην ενημέρωση και τις αποφάσεις.
Συγκεκριμένα ο Lessig προτείνει (αν έχω καταλάβει καλά) την ομαδική συλλογή δημόσιων στοιχείων (προσοχή εδώ, μιλάμε για στοιχεία, οτιδήποτε άλλο είναι απλώς συκοφαντία) για δημόσια πρόσωπα έτσι ώστε να διαφαίνεται ή να σκιαγραφείται η σχέση ενός π.χ. πολιτικού με κέντρα οικονομικών συμφερόντων τα οποία δυνητικά θα μπορούσαν να τον χρηματίζουν.
Βρισκώ αυτή την ιδέα άπειρα αποτελεσματικότερη από την ανάρτηση banner, ή δήλωση διαμαρτυρίας ή κυκλοφορία press release ή ..
Γιατί:
α. Έχει βάθος χρόνου. Δεν υπάρχει τέλος στην ενέργεια. Στο βαθμό που έχουν οριστεί κάποια πλαίσια συλλειτουργίας μπορεί να εγκαταστήσει μόνιμους μηχανισμούς συλλογής και διάχυσης πληροφοριών, που στο βαθμό που καταφέρνουν να φέρνουν διαφάνεια και να ενημερώνουν, θα λαμβάνουν θετική ανάδραση και θα ενδυναμώνονται.
β. Αξιοποιεί την όποια συμμετοχικότητα, ακόμα και την εντελώς περιστασιακή. Σε ένα wiki π.χ. μπορεί να συμμετάσχει κανείς και με μία μόνη εγγραφή, που όμως στο βαθμό που συνεισφέρει στην γενική πληροφορία αξίζει και μένει ες αεί.
γ. Αφήνει μια εγγραφή ‘μόνιμη’ γύρω από το θέμα στον παγκόσμιο ιστό. Τα web 2.0 εργαλεία, είναι βελτιστοποιημένα για τις μηχανές αναζήτησης και στο βαθμό που το περιεχόμενό τους ανανεώνεται με ταχτικούς ρυθμούς, οι σελίδες τους ανεβαίνουν ψηλά στις μηχανές αναζήτησης. Έτσι, όταν αναζητάει κανείς πληροφορία για ένα πρόσωπο, αν υπάρχει υπόνοια χρηματισμού του, αυτό θα γίνει αντιληπτό, κι αναλόγως πόσο μετράει στα κριτήρια του αναζητούντος (κι αν είναι ψηφορόρος θα πρέπει να μετράει) παίρνει κανείς τα μέτρα του.
Αρκετά μίλησα όμως. Θα ήθελα να ακούσω τις γνώμες σας.
(Το ποστ αυτό είναι η απάντηση στα σχετικά σχόλια και e-mail των φίλων συν-ιστολόγων για τα δύο θέματα που ανέφερα αρχικά)
